Raz do roku, w Stanach Zjednoczonych odbywa się wydarzenie, które elektryzuje cały świat filmowy. To czas, kiedy wielcy artyści kina oczekują w napięciu na werdykt. Werdykt decydujący o szczególnym wyróżnieniu konkretnych dzieł oraz ich twórców. Mowa oczywiście o rozdaniu Oscarów – prestiżowych nagród, przyznawanych za wyjątkowe osiągnięcia w tej dziedzinie sztuki.
Jak to się wszystko zaczęło?
Nagroda Akademii Filmowej – bo tak właściwie nazywa się wyróżnienie, które znamy pod określeniem Oscara – została ufundowana w roku założenia samej instytucji, czyli w 1927 roku. Początkowo instytucja skupiała jedynie amerykańskich filmowców, zaś samo wydarzenie miało skromną oprawę: wystarczy wspomnieć, że pierwsza gala (1929), w której brało udział 250 osób, trwała zaledwie 15 minut. Jednak media sukcesywnie zwiększały popularność Oscarów, aż stały się dla świata kinematografii ważną i prestiżową uroczystością.
Pierwsze statuetki zostały przyznane w Hollywood Roosevelt Hotel. Na początku lat czterdziestych XX wieku ceremonia wręczenia Nagród Akademii Filmowej przenoszona była do różnych teatrów: najpierw Grauman’s Chinese Theatre, a następnie do Teatru Dolby. W 1944 roku odbyła się pierwsza gala, z której transmisję nadawano także poza granicami USA. Od 2004 roku zazwyczaj uroczystości rozdania Oscarów na ostatnią niedzielę lutego. Oczywiście, dawniej zdarzały się szczególne okoliczności, które wymagały przeniesienie ceremonii na inny termin – jak choćby powódź w Los Angeles, uroczystości pogrzebowe związane ze śmiercią Martina Luthera Kinga czy też próba zabójstwa prezydenta Stanów Zjednoczonych, Ronalda Reagana.
Magia złotej statuetki, czyli parę słów o Oscarze
Jak wszystkim wiadomo, znakiem rozpoznawczym całej uroczystości, jest okazała, złota statuetka, przyznawana za szczególne osiągnięcia w sztuce filmowej. Przedstawia ona wyprostowanego rycerza, opierającego swe dłonie na dwuręcznym mieczu. Jego sylwetka stoi na rolce filmowej o 5 szprychach – każda z nich symbolizuje inną grupę zawodową Akademii: aktorów, reżyserów, scenarzystów, techników i producentów. Oficjalna nazwa statuetki brzmi Academy Award of Merit, jednak w 1939 roku oficjalnie stała się Oscarem. Podobno nagroda zyskała to imię za sprawą Margaret Herrick, bibliotekarki Akademii, po stwierdzeniu przez nią, że sylwetka postaci przypomina jej wuja, Oscara Pierce’a. Określenie to miał podchwycić i z upodobaniem stosować dziennikarz Sidney Skolsky.
Kategorie – za co można zdobyć nagrodę?
Początki Nagrody Akademii Filmowej związane są z 13 kategoriami. Na dzień dzisiejszy wyróżnienia przyznaje się w 24 kategoriach. W każdej z nich ogłasza się od 2 do 5 nominacji, spośród których wyłania się zwycięzcę. Wyjątek stanowi tu kategoria „Najlepszy film”, w której o Oscara walczy aż 10 dzieł.
Statuetki przyznawane są również m.in. za najlepszą reżyserię, najlepszy scenariusz (adaptowany i oryginalny), najlepszą rolę męską i żeńską (pierwszo- i drugoplanową), najlepsze zdjęcia i montaż, najlepszą muzykę, najlepsze kostiumy, a także najlepszy film animowany, krótkometrażowy czy też nieanglojęzyczny. Do osobnych wyróżnień należą honorowe i specjalne, np. za całokształt twórczości, jaką otrzymał w 2000 roku reżyser Andrzej Wajda. Jeśli chodzi o rekord zdobycia największej liczby Oscarów – 11 statuetek – należy on do 3 filmów: Ben Hur (1959, reż. W. Wyler), Titanic (1997, reż. J. Cameron) i Władca Pierścieni: Powrót Króla (2003, reż. P. Jackson). Więcej o najbardziej prestiżowej nagrodzie filmowej dowiesz się tutaj.
